“In dit land is controle over de Amerikaanse dollar de sleutel tot onze rijkdom. Onze gefinancialiseerde, op schulden gebaseerde economie berust op het unieke voorrecht om de wereldreservemunt uit te geven.
Als de Amerikaanse valuta ooit wordt vervangen, hebben we legitieme problemen. We zullen onze schulden niet meer kunnen betalen, onze overheid gaat failliet en miljoenen Amerikanen zullen onmiddellijk arm worden. Dit is dus het belangrijkste waar we ons zorgen over moeten maken en het is een groter risico dan ooit voorheen.
Als aan het einde van dit conflict landen over de hele wereld de Chinese Yuan gaan zien als een sterkere, stabielere valuta dan de Amerikaanse dollar, dan zal dit land meer hebben verloren dat we kunnen begrijpen. Hier zou iemand aandacht aan moeten besteden, en ik hoop dat iemand het ook effectief doet.”
Het bovenstaande is een exacte vertaling van hetgeen journalist Tucker Carlson kijkers van Fox News duidelijk maakte tijdens prime time.
Carlson legt de vinger aardig op de wonde door te stellen dat de rijkdom van de VS gelinkt is aan de dollar als wereldreservemunt.
Grondstoffen (zoals olie) worden steeds afgerekend in Amerikaanse dollars en centrale banken over heel de wereld houden de valuta aan als strategische reserve.
De VS ging deze unieke status echter steeds meer als vanzelfsprekend beschouwen en geleidelijk aan zelfs misbruiken.
De noodzaak om te produceren werd zo steeds minder groot. De VS liet steeds meer van de productie over aan China waardoor ze daar met een enorm pakket aan dollars achterbleven.
Die dollars werden dan belegd in Amerikaanse overheidsobligaties waardoor de cirkel weer rond was.
China werd zo steeds meer de fabriek van de Verenigde Staten.
Ook olieproducenten zagen de stapel met dollars flink aanzwengelen. En ook daar werden die dollars herbelegd in Amerikaans staatspapier.
Het was een deal waarmee iedereen relatief tevreden was totdat de financiële crisis toesloeg in 2008.
De VS ging massaal dollars bijdrukken om de banken en de economie te redden en als je dan zoals China, Saudi-Arabië en Rusland een groot deel van je reserves aanhoudt in deze valuta begin je je vragen te stellen over de waarde van die tegoeden.
Het kan toch niet dat Chinezen grondstoffen delven, energie importeren en arbeid verrichten om goederen te produceren om dan vervolgens vergoed te worden met een stapel bankbiljetten die de Federal Reserve met één druk op de knop creëert?
En ook de Saudi’s en de Russen vroegen zich af of het nog wel zo’n goed idee was om de eindige olievoorraden op te pompen in ruil voor vers geprinte dollars.
De eerste barsten in de status van de dollar als reservemunt werden zichtbaar.
China, Saudi-Arabië en Rusland bleven goederen exporteren in ruil voor dollars, maar ze waren niet langer bereid om die dollars te beleggen in Amerikaanse obligaties.
Ze zagen geen brood meer in de dollar en grepen terug naar goud als historische reserve-activa.
Dollars die werden ontvangen uit de handel met de VS werden zo ogenblikkelijk geconverteerd naar goud.
Landen met dollar overschotten hadden via de massale goudaankopen blijk gegeven van hun ontevredenheid over het losse monetaire beleid van de Federal Reserve, maar het leek weinig indruk te maken op de Amerikanen.
Sterker nog, de VS ging het unieke privilege van de wereldreservemunt nog op een andere manier misbruiken.
De VS ging namelijk de dollar als wapen gebruiken door landen zoals Iran, maar ook recent Rusland, de toegang tot dollars af te snijden.
Poetin maakte deze analyse eind 2019 al eens:
Aangezien een groot deel van de wereldhandel in dollars gebeurt, is het een enorme handicap wanneer je niet langer in de Amerikaanse munt kan handelen.
De VS kan zo landen in een economische ravijn storten en dat bleek een heel aantrekkelijk instrument om de eigen wil op te leggen.
Maar het betekent natuurlijk ook dat diverse landen een bijkomende reden hadden om de dollar te wantrouwen. Niet alleen werd de valuta naar eigen goeddunken bijgeprint, maar de VS ging nu ook nog eens bepalen wie in de dollar kon handelen.
Een stap te ver?
Voor China en Rusland alvast wel. Zij kondigden eind vorig jaar reeds aan een gedeelde financiële structuur te ontwikkelen die “niet beïnvloed kan worden door andere landen”.
Eerder had Vladimir Poetin ook al op het International Economic Forum in St. Petersburg laten weten dat het Russische National Wealth Fund het voorbeeld van de centrale bank zou volgen en alle dollaractiva van de hand zou doen.
Hij gaf ook fijntjes mee dat hij de dollar een flinke slag kon toebrengen door Russische oliebedrijven te verbieden om nog langer dollars te aanvaarden.
China en Rusland grepen ook steeds minder naar de dollar om de onderlinge handel af te rekenen.
En zo komen we stilaan tot de huidige actualiteit.
Als onderdeel van de sancties gericht tegen Rusland werden de meeste Russische banken uit SWIFT gegooid en werden de deviezenreserves van de Russische centrale bank bevroren waardoor de toegang tot de Amerikaanse dollar werd afgesneden.
Eén uitzondering: energie.
Rusland mag wel nog de olie- en gasproductie verkopen tegen dollars.
“Onze sancties zijn niet ontworpen om enige disruptie te veroorzaken in de huidige flow van energie van Rusland naar de wereld”, aldus Deputy National Security Advisor Daleep Singh.
Maar aangezien het verkopen van olie in ruil voor dollars net de petrodollar in stand houdt, verwacht ik niet dat Rusland er nog lang mee zal doorgaan.
Rusland is de grootste energieproducent van de wereld geworden en in een wereld die kampt met permanente en groeiende energietekorten, is die Russische productie broodnodig.
Zonder de Russische energie wordt de Europese economie in een depressie geduwd en daarmee heeft Poetin een gigantische troef in handen.
Niet de VS, maar hij zal kunnen bepalen in welke valuta Russische olie en gas afgerekend dienen te worden.
En in de huidige situatie is alles beter dan dollars.
Zo zou hij bijvoorbeeld kunnen eisen dat zijn energie met roebels betaald moet worden. Het zou de vraag naar roebels doen exploderen waardoor de Russische munt meteen een stuk sterker zal worden en de lokale inflatie zal verdwijnen.
Of waarom geen energie verkopen in ruil voor goud? Het zou de vraag naar goud verhogen waardoor de prijs stijgt en tegelijkertijd de waarde van de Russische goudreserves oppompen.
Bovendien zou het een einde maken aan de goudmanipulaties van de VS waardoor de dollar in z’n blootje komt te staan.
Vanuit Rusland krijgen we alvast te horen dat goud wel degelijk een optie is op dit moment:
Maar waarschijnlijker is dat Rusland werkt aan een gloednieuwe, wereldwijde digitale valuta.
Rusland zelf is daar behoorlijk open in:
Een valuta die olieproducenten de kans zou bieden om de petrodollar aan de kant te schuiven en tastbare waarde te ontvangen in ruil voor energie.
Zowel China als Rusland beschikken over grote goudreserves en zouden zo’n munt credibiliteit kunnen geven met een substantiële gouddekking.
En het lijkt me ook erg aannemelijk dat ook andere olieproducerende landen zich bij zo’n initiatief zouden aansluiten.
Is dit het ‘strategisch partnerschap’ waar Poetin en de Venezolaanse president Maduro naar verwijzen?
Ik eindig graag met een quote uit mijn eigen documentaire die wel eens heel snel heel relevant kan worden:
“Het eindspel is een devaluatie van de dollar tegenover de goudprijs. Dat kan geleidelijk aan gaan, of in één pennentrek.”