De Amsterdamse rechtbank boog zich afgelopen woensdag over de vraag wie de eigenaar is van de gouden Scythische kunstvoorwerpen uit de Krim, die begin 2014 tentoongesteld waren in het Allard Pierson Museum, maar heeft nog geen antwoord.
De collectie is aan het Allard Pierson Museum geleverd door vijf museums, een in Kiev en vier in de Krim. Dat gebeurde in februari 2014, toen de Krim nog onderdeel uitmaakte van Oekraïne.
Het Allard Pierson Museum besliste het goud niet terug te geven, uit angst voor claims, nadat de Krim werd geannexeerd door Rusland en wilt dat de rechtmatige eigenaar via een officieel onderzoek gevonden gaat worden.
De musea op de Krim vinden dat de werken naar de Krim terug moeten en spanden een rechtszaak aan. Op de Krim zijn de honderden betwiste objecten – onder meer goud uit de tijd van de Scythen, een ruitervolk uit de regio – gevonden en geconserveerd, nog voordat Oekraïne als staat bestond, aldus de advocaten.
Volgens hen gaat het niet alleen om toepassing van de regels, maar ook om de mensen en de cultuur.
De rechtszaak raakt Valentina Mordvintseva persoonlijk. De archeologe uit de Krim stelde destijds zelf voor om de voorwerpen uit te lenen aan het Allard Pierson Museum, niet wetende dat het schiereiland in de tussentijd zou worden geannexeerd.
Nu eist ook de Oekraïense regering in Kiev de voorwerpen op, terwijl alle documentatie van diezelfde stukken nog op de Krim ligt. De voorwerpen dreigen verweesd te raken. Mordvintseva gaf in de volle rechtszaal aan:
“Ik voel me enorm schuldig. De collecties zijn verstoord geraakt. Het is alsof je een bladzijde wegscheurt uit een bijzonder boek. Deze zaak moet niet over politiek gaan. De spullen komen uit onze bodem en moeten dus terug naar de Krim”
De advocaten van Oekraïne brachten daar tegenin dat het gaat om Oekraïens erfgoed, dat zolang de Krim onder Russisch gezag staat daar beslist niet naar terug moet, want ook de uitlenende musea hebben “de Russische identiteit” aangenomen. De Oekraïense regering is met andere woorden bang dat de collectie naar Moskou verdwijnt.
De Krim, dat voornamelijk uit burgers bestaat die een meer Russische nationaliteit kennen dan Oekraïense, is dus nog steeds een heet hangijzer.
Middels een volgens Westerse maatstaven ongeldig referendum maakten de burgers van de Krim, nog voor de annexatie door Rusland, duidelijk bij Rusland te willen horen.
In de tussentijd heeft het Amsterdamse museum de kunstwerken opgeslagen in een depot. Het museum vreest een schadeclaim van de Krim-musea als die de werken uiteindelijk niet toegewezen krijgen.
Het Allard Pierson Museum wilt eigenlijk maar één ding: af van die stukken. Het museum wil bovendien een vergoeding voor de gemaakte kosten aan opslag en verzekering wanneer de werken aan Oekraïne worden toegewezen. Oekraïne heeft beslag gelegd voor het geval de objecten aan de Krim-musea worden toegewezen.
Het ziet er echter niet naar uit dat er snel een oplossing komt. De rechter komt op 14 december weliswaar met een uitspraak, maar dat kan ook een tussenvonnis betreffen. De zaak kan inclusief beroepsprocedures volgens een van de advocaten van de Krim-musea tot wel vijf jaar in beslag gaan nemen.
Bronnen: Sputnik News, Parool, NOS, Forbes
Foto: Flickr
[xyz-ihs snippet=”goud”]